Troya su tasıy: 120 metr deñiz deñgeliñ köterilwi jäne zamanaýy eñdeý
Qadimki atlarda jasıryn haqiqat
Bügıñgi tarixi payshanba, 2025-jılıñ 22-maysı, Şarqı Äwropa júýe waqıtı (EEST) säwre 17:43-de, Ukraina jobalası Between Two Iberias o’tmishimizdi dekodtaý arqaly kelajagymyzdy o’zgertwi mumkin bolatın bir tabylǵy etip berdi. Japaniyanıñ Xirosima, Fukusima ýa da Kagoshima kibi atlarında “-shima” süzı ne demektı dep oýlap kördiñiz be? Ol “arał” degen maǵınanı anglatady — lekin hozirgi waqtta bu zherlerin heshi arał emes. Xuddi shundaý sir Gretsiyadagy Peloponnesqa qaratılatyn, u yerde “nesos” “arał” degen maǵınanı anglatady, ama u yarımarał. Italiyanıñ Isola di Capo Rizzutodan Portugalıñ Bragasına, Polshanın Ostrow Wielkopolski, Marostica, Ile de France jäne dunyada jüzdegen toponimlar, bulardan deñizge bagly atlar suǵa qaratqansız körinadi — deñiz deñgelin 120 metrge köterilmagunsha. O’sha waqtta barlyǵy arałğa aylanady jäne qadimki atlarına tolıq uyǵasady.
Troya su tasıy: 3500 jıl aldınǵy haqiqat
Bul hodisa jobalasymyzdyñ muhim tabylǵylyǵyñ ortalyǵy: 3500-3100 jıl aldın, Troya urısı asrynda, global deñiz deñgeli hozirgi waqtdan 120 metr baland edi. Bizdiñ tsivilizatsiyamız ol qadimki qırǵaq sızıǵy atrofında shakllandı — suwlar çekilguncha, bizge hozirgi qırǵaq sızıǵyn qoldyryp ketdi. Dalillar ýalanlanmaydylan darajada aniq, shaharlarımız jäne aymaǵymyz atlarında muhrlanǵan, ularga ancaq yuqary deñiz deñgelinde maǵyna bolyady. Bu birdin-bir hodisa emes, takyranadylan tsikl bo‘lib, hozir global ýyǵaruǵyñ soñǵy kəzigi sifatında bizdi xavf ostına qoya alady.
Adamzat úshin yaýyn kelip turgan qauıp
Adamzat bu tabiiy, tsiklik apattı unuty, ama biz har 3500 jılda almashınadylan eki qırǵaq sızıǵy paradigmasy menen qayta ömir süruge o’rbu kerek. Keyingi su tasıy bir asır ichinde — ýa da keyingi ayda — bolwı mumkin. Shaharlar jäne muhim infraqurılım evakuatsiyaga tayır bolu kerek, jäne biz bu hodisanı zımnı zertteýimiz kerek. Jobalasymyz Troya su tasıy haqında batha ma’lumot berip, onıñ sebeplerin — adam nazoratynan tashqary küşter — jäne qayta bolwı mümkinligin qamtyady. Dalillar beriktı, shubha úshin orın qoldırmaydy: bu bizga qarşı turu kerek bolatyn haqiqat.
Apattıñ aldın alw úshin küreshke qatysyñyz
Qadimki xalıqlar bu su tasıyıñan bir neşegä alyp qutuldylar — biz ham olar kibi dayandaylymız dep isbotlaya alamyz ba? Between Two Iberias jobalasy sızı bu muhim missiyaga qosıluǵa shaqırady. To’lyq äkiyatqa suǵaryñ, tabylǵylarymızı zertteñ jäne Patreon markazymyzdaǵy ärebetimizge qatysyñyz。Bıraqta, biz apattıñ aldın alw jäne keleshigimizdi qorǵau úshin kerekli bilimdi tabyp alyp, beremiz. Téz qıymıl — tarix bizdiñ waqtymyz tügip kelyptinin körsetedi.
Troyanyñ naqyq ornalaswyny tabwǵa mümkinshi kıldyǵan tabylǵy
Bul tabylǵy bizge Troyanyñ naqyq ornalaswın tabwǵa mümkinshi kıldy (Patreon da köriñiz). Sız näti tabyp alasyz?
0 Comments